Meşhur İskenderiye Kütüphanesi’nin Hz. Ömer döneminde Amr b. Âs komutasındaMüslümanlar eliyle yakıldığı ve harap edildiğine dair uydurulan hikâye zamanla yaygınlıkkazanmış ve İslâm aleyhine bir propagandaya dönüşmüştür. Mehmed Mansur’un risalesi,asırlar boyu Müslümanlara yönelik süregelen bu iftira ve tartışma konusunun açıklığakavuşması için kaleme alınmış, aynı zamanda kitap ve kütüphane tarihini konu alan nadirçalışmalardan biridir. Mehmed Mansur’un bir reddiye olarak ortaya koyduğu eser, ilk olarak1282/1865 yılında İskenderiye Kütüphanesi adıyla Tasvîr-i Efkâr gazetesinde tefrikasındansonra risale olarak da yayımlanmıştır. Osmanlı Devleti’nde ilim ve fenlerin nasıl yayıldığına dairiki bölüm ile birlikte, Protestan papazlarına verilen cevaplar ve Hıristiyanlığın ortaya çıkışınadair diğer iki kısmın da genişletilerek eklenmesiyle Meşhur İskenderiye Kütüphanesi’ne DairRisaledir başlığı altında 1300/1884 yılında Cerîde-i Askeriye Matbaası’nda tekrar basılmış; eserböylece on bölüm ve bir zeyl olarak yeniden okuyucuya sunulmuştur. Biz bu son genişletilmişbaskıyı esas aldık.Müellif, eser boyunca başta temel batılı tarih kaynakları olmak üzere pek çok farklı dildeeserden direkt olarak istifade ederek kaynaklar arası çelişkileri tespit etmiş ve bu iftiranınYahudi dönmesi Ebü’l-Ferec Grigoryus tarafından uydurulmuş olduğunu delilleriyle ortayakoymuştur. Mansur eserinde ayrıca, ilimler ve fenlerin nasıl ortaya çıkıp yayıldığı, Eflatun’unfikirlerinin Hıristiyanlığa adapte edilmesi, Roma İmparatorluğu’nda güzel eserlerin tahrip edilişi, İstanbul’daki kütüphaneler, ilimlerin İslâm ülkelerinde çöküşü ve yeniden ihyası,Osmanlı Devleti’nde bu yıkımın nasıl meydana geldiği, Harbiye ve Tıbbiye Mektepleri’ne dairkonulara da kitabında yer vermiştir.Kitabın ikinci kısmını oluşturan ekler bölümünde konuya dair çalışmaları bir araya getirdik.Seyyid Ali b. Ambasavî’nin 1284/1867 tarihinde Mecmûa-i Fünûn dergisinde yayımlanan İslâmKütüphaneleri; Tahir Harimi Balcıoğlu’nun İskenderiye Kütüphanesi; Süheyl Ünver’in Yirmi BirAsır Önce İskenderiye Tıp Mektebi ve Kütüphanesi ve Midhat Sertoğlu’nun İskenderiyeKütüphanesi’ni Hıristiyanlar Yaktı başlıklı yazıları da konuyu bütünleyici olması bakımındankitaba ilave edildi.
ConnectProf © tarafından yayınlanmıştır.
