İslâm bilim geleneğindeki dönüşümler, Rönesans döneminde Avrupa bilimini nasıl etkiledi?İslâm bilim geleneği, İslâm medeniyetine dair eserlerde ve genel bilim tarihleri içinde birçok kezele alınmıştır. Çoğu yazar, bu geleneğin başlangıcını özellikle Yunanlar olmak üzere eskiuygarlıklardan alınan fikirlere dayandırır. Ancak George Saliba, bu düşündürücü ve özgünçalışmasında, genel kabul gören bu görüşün aksine, İslâm dünyasındaki bilimsel düşüncenintemellerinin, Yunanca kaynakların 9 yüzyılda Arapçaya çevrilmesinden çok daha önce atıldığınıortaya koyuyor.Saliba, devlet kurumlarının kullanımı için bilimsel fikirleri özetleyen erken dönem çevirilerin(çoğunlukla Farsça ve Yunanca kaynaklardan) İslâm bilim geleneğinin gelişimi için bir itici güçolduğunu öne sürüyor. Bunu yaparken de özellikle el-Fihrist isimli bibliyografik eseriyle tanınan10 yüzyıl entelektüel tarihçisi Nedîm’in, modern araştırmacılar tarafından çoğunlukla göz ardıedilen bir anlatısına dayanıyor. Ayrıca, sonraki yüzyıllarda İslâm dünyasında gelişen bilimseldüşünce ile Avrupa Rönesansı’nda ortaya çıkan bilim arasında organik bir ilişki bulunduğunusavunuyor.Saliba önce İslâm bilimi üzerine yaygın anlatıları özetliyor, ardından bunların eksikliklerinitartışıp alternatif bir anlatı öneriyor. Astronomiyi, İslâm uygarlığında bilimin ilerlemesini izlemekiçin bir örnek olarak kullanarak, İslâmi bilimsel düşüncenin özgünlüğünü gösteriyor. 13 ila 16yüzyıllar arasında İslâm astronomları tarafından geliştirilen yenilikleri (yeni matematiksel araçlardahil) ayrıntılı biçimde açıklayan Saliba, Kopernik’in bu çalışmalardan haberdar olmuş veyararlanmış olabileceğine dair kanıtlar sunuyor.Bu kitap, İslâm biliminin yükselişini ve düşüşünü sıkça anlatılan siyaset ve din perspektiflerindenziyade, doğrudan bilimsel üretimin kendisine ve bu üretimi mümkün kılan karmaşık toplumsal,ekonomik ve entelektüel koşullara odaklanarak inceliyor.
ConnectProf © tarafından yayınlanmıştır.
